داشتن قد بلند يکي از دغدغه هاي فکري بسياري از جوانان و نوجوانان و حتي افراد بزرگسال است که باعث شده افراد سودجو با تبليغات غير واقعي و دروغين اين امر را در هر سني امکان پذير جلوه دهند. اما حقيقت اين است که افزايش قد تنها در دوران بلوغ و جهش رشد يعني در دختران از سن 9 تا 16 سالگي و در پسرها از 12 الي 20 سالگي امکان پذير بوده و پس از آن به دليل بسته شدن اپي فيز ياصفحات رشد استخواني، ديگر امکان افزايش قد با روش هاي طبيعي و غير جراحي وجود ندارد. هيچ دارويي وجود ندارد که موجب افزايش قد پس از دوران بلوغ شود.
سرعت رشد قدي در دختران، در کنار ديگر عوامل، به ميزان ترشح هورمون رشد و هورمون جنسي استروژن نيز مربوط مي‌شود. هورمون رشد باعث افزايش رشد، به خصوص در استخوان‌ها و غضروف مي‌شود، ولي هورمون جنسي زنانه (استروژن) سبب بسته شدن مرکز رشد استخواني و کاهش رشد استخوان مي‌شود. به همين دليل است که بعد از شروع قاعدگي، سرعت رشد قدي در دختران کندتر مي‌شود و معمولاً قد دختران در اين زمان بيش از 6 سانتيمتر افزايش نمي‌يابد.
جهش رشد ابتدا از قسمت هاي خارجي بدن شروع مي شود. دست ها و پاها اولين جاهايي هستند که بزرگ مي شوند. نياز به کفش تازه اولين نشانه تجربه جهش رشد است. دومين ناحيه بدن، طول پاها و دست ها است که بلندتر مي شود پس از آن ستون فقرات رشد مي کند. آخرين رشد پهن تر شدن سينه و شانه ها در پسران و پهن شدن لگن و ران ها در دختران است
قد از چه عواملي تاثير پذير است:
ژنتيک:
ژنتيک نقش مهمي در تعيين قد نهايي هر فرد دارد. با يک فرمول ساده و دانستن قد پدر و مادر مي توان قد تقريبي هر فرد را محاسبه نمود. نتيجه اين محاسبه حداکثر ميزان قدي است که فرد مي تواند بر مبناي ژن هاي خود و در صورت رعايت ساير عوامل تاثير گذار به آن دستيابي پيدا کند.
عوامل محيطي :
خواب: خواب منظم، کافي و زود هنگام براي افزايش ترشح و بهبود عملکرد هورمون رشد در طول روز ضروري است. کم خوابي مي تواند ميزان هورمون رشدي که بدن توليد مي کند را کاهش دهد.
ورزش: حين ورزش هورمونهاي رشد شروع به ترشح مي کنند و بهترين زمان براي ورزش هر روز صبح قبل از صرف صبحانه است. يوگا يکي از ورزش‌هاي موثر در رشد قد دردوران بلوغ مي باشد. تمرينات يوگا باعث ايجاد کشش در ستون فقرات و تقويت ماهيچه‌هاي ستون فقرات مي‌شود. يکي ديگر از تمرينات مؤثر براي افزايش قد حرکات کششي است که بدون نياز به وسايل خاص انجام آن براي همه افراد امکان پذير است. آويزان شدن از بارفيکس روزانه چند مرتبه و هر بار 10تا 20 ثانيه به علت غلبه بر جاذبه زمين نيز باعث افزايش قد مي‌شود.
هورمون ها
هورمون رشد: ماده اي است که توسط غده هيپوفيز قدامي در زير مغز توليد و ترشح مي شود. ترشح اين هورمون طي ساعات اوليه خواب و پس از ورزش حداکثر مي باشد. عملکرد اين هورمون ها تحريک و تقويت رشد در بدن انسان تا اتمام دوران بلوغ است. اين هورمون مهم ترين عامل براي افزايش قد در دوران رشد مي باشد. اگر چه ميزان توليد هورمون رشد در بدن کاملاً به مغز وابسته است، ولي مي توان با استفاده از روش هايي ميزان توليد آن را در بدن افزايش داد. اين هورمون تنها در دوران رشد سبب افزايش قد مي شود و تجويز آن پس از اتمام اين دوره و سخت شدن قسمت نرم و غضروفي استخوان ها سبب افزايش قد نخواهدشد . اصولا پزشکان اين دارو را براي افرادي که زير سنين رشد داراي قد کوتاه مي باشند تجويز مي کنند . بدين صورت که از مچ دست فرد عکسبرداري نموده سپس در صورت بسته نبودن صفحه رشد تجويز صورت مي گيرد
بهترين برنامه غذايي براي افزايش قد
يک برنامه غذايي سرشار از لبنيات، ميوه و سبزي، حبوبات و گوشت ها با تامين ريز مغذي هاي مختلف به ويژه کلسيم، فسفر، ويتامين D، ويتامين A، منيزيوم، منگنز و روي و دريافت کافي
پروتئين براي دستيابي به حداکثر قد توصيه مي شود. يکي از مواد معدني که نقش مهمي در افزايش قد دارد روي يا زينک مي باشد. اين عنصر براي فعاليت بسياري از آنزيم‌هاي بدن لازم بوده و در تنظيم بسياري از اعمال بدن نقش دارد. خاک ايران از اين عنصر فقير بوده و در صورت عدم توجه به دريافت کافي ازطريق غذا يا مکمل هاي غذايي، کمبود آن موجب کوتاه قدي مي شود. کمبود روي اولين بار در مصر و ايران مشخص شد و دليل آن کاهش يا افزايش‌نيافتن قد يا جهش قد کودکاني بود که به دوران بلوغ مي‌رسيدند. به علاوه کمبود اين عنصر علاوه بر کاهش سطح توانايي ذهني سبب ضعف سيستم ايمني و افزايش ابتلا به بيماري هاي
عفوني مي شود. ايجاد خطوط سفيد روي ناخن يکي از علائم بارز کمبود روي مي باشد. ميزان توصيه شده دريافت روزانه اين عنصر براي کودکان بين پنج تا هفت ميلي‌گرم و براي بزرگسالان بين 12 تا 15 ميلي‌گرم است. گوشت قرمز، دانه‌ها و مغزهايي مانند تخم کدو، بادام زميني، گردو، صدف، جوانه گندم، جگر و ماهي از منابع غني روي محسوب مي شوند. مصرف نان هاي تهيه شده با جوش شيرين مي‌تواند به علت وجود فيتات در روده، مانع از جذب روي موجود در مواد غذايي شود.