ورزش و بیماری های متابولیک

ورزش و دیابت

امروزه ورزش به عنوان یکی از گزینه­های کلیدی در درمان دیابت نوع 2 شناخته شده است.

 

با انجام ورزش مناسب همراه با رژیم غذایی و کنترل وزن تنها حدود 10% افراد مبتلا به دیابت نوع2 به مصرف دارو نیاز خواهند داشت.

به ازای 500 کیلوکالری افزایش مصرف انرژی در طول هفته (با ورزش) احتمال ابتلا به دیابت نوع2 حدود 6% کاهش می­یابد(4). ورزش از طریق اثر شبه انسولینی خود و افزایش حساسیت به انسولین از ابتلا به دیابت نوع2 پیشگیری می­کند. تمرینات ورزشی مناسب جهت کنترل دیابت نوع 2 شامل تمرینات هوازی و تمرینات مقاومتی هستند. ورزش هوازی به دلیل افزایش حساسیت انسولینی به عنوان اساس درمان دیابت معرفی شده است. این تمرینات لازم است حد اقل یک روز در میان و با شدت متوسط ( پیاده روی تند) انجام شود. به مرور با افزایش آمادگی فرد می­توان تمرینات هوازی با شدت بالا(دویدن) را به بیماران دیابت نوع 2 توصیه کرد. توصیه می­شود هر جلسه تمرین بین 30 تا 60 دقیقه به طول انجامد. ورزش­های مقاومتی(تمرین با وزنه) از طریق حفظ و افزایش توده عضلانی به میزان جذب گلوکز توسط عضلات کمک می­کنند. تمرینات مقاومتی لازم است 2 تا 3 جلسه در هفته با شدت متوسط و بالا( 8 تا 10 تکرار بیشینه) انجام شوند(5)

 

ورزش و پر فشاری خون

گاهی به دنبال تشخیص پر فشاری خون از انجام فعالیت ورزشی ممانعت می­شود. چرا که در حین ورزش فشار خون افزایش می­یابد. ولی در صورت کنترل اولیه فشار خون (توسط دارو) و شروع برنامه تمرینی منظم طی یک دوره تمرین ( حدود 3 ماه) فشار خون سیستول و دیاستول تا 10 میلیمتر جیوه کاهش می­یابد. این میزان کاهش فشار خون به معنی 50% کاهش در احتمال خطر مرگ ناشی از مشکلات قلبی عروقی است(4).

یکی از اجزاء مهم برنامه ورزشی افراد مبتلا به فشار خون بالا تمرین هوازی (3 تا 7 جلسه در هفته) با شدت پایین (پیاده روی معمولی) تا متوسط ( پیاده روی تند) و به مدت 30 تا 60 دقیقه است. همچنین به این افراد توصیه می­شود تمرینات مقاومتی را به صورت
دوره­ای و با شدت پایین ( 40% حد اکثر قدرت) و تکرار زیاد ( 15 تکرار) انجام دهند(3).

ورزش و اختلال در چربی خون

از آنجایی که ورزش باعث افزایش توانایی عضلات برای سوزاندن چربی می­شود، به عنوان یک راهکار طبیعی برای بهبود اختلال چربی خون توصیه می­شود. نقش ورزش در کاهش سطح LDL خون کمتر از تغذیه سالم است، ولی در کاهش سطح تری گلیسیرید و افزایش HDL خون موثر تر عمل می­کند.

بنابراین انجام ورزش منظم در کنار تغذیه سالم در بر طرف کردن اختلال چربی خون بسیار موثر است.

با وجودی که تمرینات هوازی در بهبود اختلال چربی موثر تراز تمرینات مقاومتی هستند، توصیه می­شود در کنار تمرینات هوازی تمرینات مقاومتی نیز انجام شود. دستورالعمل برنامه ورزشی افراد مبتلا به اختلال چربی شامل روزانه 40 تا 60 دقیقه فعالیت هوازی با شدت پایین و متوسط و 2 تا 3 جلسه تمرین مقاومتی با شدت متوسط ( 12 تکرار بیشینه) و 2 تا 3 ست (هر سری 12 تکراری 1 ست محسوب می­شود)، عنوان شده است(3،4).