تغذیه در پیشگیری از سرطان

پیشگیری از سرطان

سرطان تقسیم و تولید غیرطبیعی سلول­هاست که می­تواند گسترش یابد. سرطان مسئول 20% کل مرگ و میر­ها در کشورهای پیشرفته و 5% در کشورهای در حال توسعه می­باشد. تنها 10-5 درصد از سرطان­ها به علت مشكلات ژنتيكي به وجود می­آيند و 95-90درصد از آنها به علت عوامل محيطي و سبك زندگي افراد ايجاد می­شوند. از ميان عوامل محيطي، مهمترين عوامل خطر ايجاد كننده سرطان، سيگار كشيدن، چاقي، مصرف الكل، عوامل عفوني، نور خورشيد، فشارهاي رواني، آلوده كننده­های محيطي و مواد غذايي می­باشند. بیشترین انواع شایع سرطان برای مردان: سرطان پروستات، ریه، کلورکتال، مثانه و برای زنان: سرطان سینه، ریه، کلورکتال و رحم است. مطالعات اپیدمیولوژیکی براورد کرده­اند که به طور متوسط 35-32 درصد سرطان­ها را می­توان با تغییرات رژیم غذائی پیشگیری کرد.

اصلاح و بهبود شیوه زندگی جهت پیشگیری از سرطان:

1- دستیابی و حفظ وزن مناسب: در تمام طول زندگی در محدوده وزن طبیعی خود باشید. پیشگیری از بازگشت مجدد وزن در افرادی که موفق به کاهش وزن شده­اند، توصیه می­شود. چاقی عامل خطر سرطان و مسئول 6 درصد کل سرطان­هاست. رابطه مثبتی میان افزایش وزن با سرطان­های مری، پانکراس، مثانه، کبد، سینه، رحم، کلیه، کولون و رکتوم مشاهده شده است.

2- شیوه زندگی فعال: حداقل 5 روز هفته، 45 تا 60 دقیقه فعالیت داشته باشید.
بی­تحرکی با افزایش خطر سرطان کولون همراه است و افزایش فعالیت بدنی باعث کاهش خطر سرطان سینه و کولون می­شود.

3- کاهش مصرف گوشت­های قرمز و فرآوری شده: چربی اشباع موجود در گوشت قرمز با افزایش خطر بروز سرطان­های کولون، رحم، پروستات و خون همراه است.

4- توصیه به مصرف مواد غذائی گیاهی: مصرف مواد غذائی با پایه گیاهی ( سویا، مغزیجات، حبوبات، غلات کامل و سبوسدار) افزایش یابد. سویا پروتئین گیاهی و حاوی فیتواستروژن است. مصرف سویا با کاهش خطر سرطان­های مرتبط با کاهش هورمون­های جنسی، همراه است. استفاده از سویا پس از تشخیص ابتلا به سرطان­های حساس به هورمون استروژن (سرطان سینه وابسته به استروژن و آندومتر) مورد بحث است. انجمن سرطان آمریکا توصیه می­کند افرادی که سابقه سرطان سینه دارند از پودرهای مکمل سویا استفاده نکنند و مصرف سویا را به 3 واحد در روز محدود کنند. بر خلاف توصیه به
خانم­ها، مصرف مرتب مواد غذائی حاوی سویا در مردان مبتلا به سرطان­های حساس به هورمون مثل سرطان پروستات مفید است.

5- مصرف قندهای ساده باعث افزایش قندخون، تری گلیسرید، بالا رفتن انسولین و افزایش بروز سرطان می­شود. مصرف غذاهای با گلایسمیک ایندکس بالا باعث افزایش خطر سرطان تخمدان، اندومتر، سینه، کولون، پانکراس و ریه می­شود پس بهتر است مصرف قندهای ساده تا حد ممکن کاهش و غلات کامل جایگزین آن شود.

افزایش مصرف فیبر موجود در مواد غذایی گیاهی باعث کاهش سرطان کولون، رکتوم، سینه و تخمدان می­شود. مصرف میوه و سبزجات با کاهش خطر سرطان­های دهان، مری، معده، روده، مثانه و ریه همراه است.

6- محدودیت نوشیدنی­های الکلی: از مصرف نوشیدنی­های الکلی بپرهیزید. مصرف الکل علاوه بر افزایش خطر کبد چرب، منجر به افزایش خطر بروز سرطان خصوصا سرطان­های دهان، حنجره، حلق، مری، ریه، کولون، کبد و سینه می­شود.

7- بهبود روش­های تهیه، فرآوری و نگهداری: مصرف نمک را محدود کنید. از ادویه­ها و چاشنی­های گیاهی برای طعم دار کردن غذاها استفاده کنید از مصرف غلات و حبوبات کپک زده بپرهیزید.

روش­هاي نادرست نگهداری و طبخ مانند دود دادن، نمك سود كردن، حرارت دادن شديد مواد غذايي با ايجاد تركيبات سرطان زا مثل هيدروكربن­های پلي سيكليك و آمين­هاي هتروسيكليك باعث افزايش شيوع سرطان می­شوند. نیترات­های سدیم و پتاسیم که در بسیاری از غذاها وجود دارد مثلا باعث رنگ صورتی سوسیس و کالباس می­شود، سرطان زاست. همچنین آکریلامید ترکیب سرطان زائی است که در غذاهای غنی از کربوهیدرات مثل سیب زمینی و غذاهایی که در دمای بالا پخته می­شوند، به وجود می­آید. آکریلامید در طول سرخ کردن، کباب کردن به وجود می­آید و با بروز سرطان مرتبط می­باشد.

 

انجمن سرطان آمریکا چهار توصیه برای پیشگیری از سرطان دارد:

1. خوردن غذاهای سودمند و متنوع با تاکید بر مصرف غذاهای گیاهی
2. حفظ وزن مناسب
3. افزایش فعالیت بدنی
4. عدم مصرف نوشیدنی­های الکلی