نکات مهم در چاقی کودکان

1 – کودکان و نوجوانان معمولا مرحلۀ اضافه وزن را سریعتر از بزرگسالان طی می­کنند و به مرحله چاقی می­رسند لذا مرحلۀ اضافه وزن در کودکان باید جدی گرفته شود.

2 – گاهی قد بلند کودک، والدین را به اشتباه می­اندازد و چون ممکن است کودکان چاق، قد بلندتری نسبت به کودکان با وزن طبیعی داشته باشند، والدین تصور ­کنند که وزن زیاد کودک آنها به تناسب قد بلند تر، طبیعی است در صورتی که این تصور اشتباه می­باشد.

3 – درصد زیادی از کودکان مبتلا به اضافه وزن و یا چاقی در بزرگسالی نیز چاق خواهند بود همچنین هرچه کودک زمان بیشتری اضافه وزن داشته باشد احتمال اینکه در زمان بلوغ و بعد از آن هم اضافه وزن داشته باشد بیشتر خواهد بود.

4 – چاقی دوران کودکی مستقل از چاقی بزرگسالی با خطر بیماری دیابت و بیماریهای قلبی و عروقی در بزرگسالی ارتباط دارد (افرادی که دوران کودکی چاق بوده­اند حتی اگر در بزرگسالی چاق هم نباشند بیشتر از فردی که در دوران کودکی وزن نرمال داشته است در معرض بیماریهای مرتبط با چاقی مثل دیابت و بیماریهای قلبی و عروقی قرار دارد.

5 – والدین چاق اغلب کودکان چاق دارند، این والدین هم ژن و هم سبک زندگی چاق کننده را برای کودکان فراهم می­کنند.

6 – در بسیاری از موارد، کودک چاق، نوزاد یا کودک کم وزن و بی­اشتهای چند سال گذشته بوده است که به دلیل تشویق زیاد والدین تبدیل به یک کودک پرخور شده است.

بهترین راهکارهای کنترل وزن در کودکان

• مرحلۀ1: تغییر سبک زندگی

از آنجایی که کودک چاق قربانی سبک زندگی چاق کننده در خانواده می­باشد، جهت حل مشکل چاقی در کودک لازم است محیط و رفتارغذایی خانواده در مرحله اول تصحیح گردد و در تصحیح محیط و رفتارهای غذایی خانواده باید به نکات زیر توجه کرد و آنها را تصحیح نمود:

1 – والدین شاغل و گرفتار معمولا در طول هفته از غذاهای آماده زیادی استفاده
می­کنند.

2 – میهمانی رفتن زیاد و مصرف غذا خارج از منزل بیش از یکبار در هفته است.

 

مرحلۀ 2: افزایش فعالیت بدنی و ورزش

یکی از مهم ترین عوامل چاقی در کودکان بی­تحرکی و کم بودن فعالیت آنها می­باشد، که جهت درمان کودک چاق باید به الگوی فعالیتی کودک توجه نمود و آن را اصلاح کرد.

 

نکته: کودکانی که ساعت­های طولانی به تماشای تلویزیون و بازی­های رایانه­ای مشغول هستند معمولا در این حالت عادت به خوردن تنقلات پرکالری نیز دارند.

 

• مرحله3: اصلاح الگوی تغذیه

 در مرحله سوم جهت درمان چاقی در کودکان الگوی تغذیه ای آنها باید اصلاح گردد که شامل موارد زیر می­باشد :

1 - تاکید بر مصرف صبحانه سالم و مغزی

 

 نکته 1 : کودکانی که شب دیر هنگام می­خوابند و صبح با خستگی از خواب بلند می­شوند اشتهای کافی برای مصرف صبحانه ندارند و این کودکان معمولا با مواد غذایی غیر مغذی و پر کالری که از مدرسه تهیه می­کنند خود را سیر می­کنند.

 

 نکته 2 : تحقیقات نشان می­دهد که مصرف صبحانه در کودکان باعث بهبود عملکرد و تمرکز و یادگیری بهتر در مدرسه می­شود.

2 – طبخ غذاهای سالم و مغذی توسط مادر خانواده علی رغم مخالفت کودک چاق و خودداری از تهیه غذا در حجم زیاد.

3 – تصحیح الگوی تغذیه ای کودک و تشویق به مصرف میوه، سبزیجات، لبنیات کم چرب و مصرف ماهی

 

• مرحلۀ 4: کنترل وزن

 در مرحلۀ 4 باید وزن کودک را کنترل نمود.

1-در این مرحله باید به والدین توضیح داده شود که درمان چاقی کودک و نوجوان همیشه به معنی کاهش وزن آنها نیست بلکه در بسیاری از موارد حفظ وزن کودک و جلوگیری از افزایش وزن بیشتر، یک موفقیت محسوب می­شود.

2-بسیاری از کودکان چاق در وعده اصلی غذایی خود اشکالی ندارند و برای کنترل وزن آنها فقط کافی است مصرف تنقلات پر کالری و با ارزش غذایی کم را در رژیم غذایی آنها کاهش داد.

3-تنظیم برنامه کاهش وزن در کودکان چاق باید با در نظر گرفتن نیازهای تغذیه ای آنها برای رشد انجام شود و با محدودیت ملایم کالری به گونه ای که تامین ریز مغذی­هابرای کودک میسر شود همراه باشد.

 

افزايش طول قد

مهم‌ترين عامل طول قد در انسان ارث مي‌باشد ولي عواملي همچون تغذيه مناسب و تمرينات خاص ورزشي نيزدر جلوگيري از كوتاهي قد بسيار مؤثرند.درحقيقت بدون تغذيه سالم و ورزش، قد به اندازه ژنتيك خود نميرسد.

افزايش متوسط طول قد ژاپني‌ها در دهه‌هاي اخير با تغذيه صحيح و فعاليت‌هاي ورزشي مناسب، اهميت اين موضوع را نشان مي‌دهد.

افزايش طول قد در دو مقطع سني قابل بررسي است:

 

الف) در سنين رشد (يعني حداکثر تا حدود سن 20 سالگي)

روش‌هاي اصلاح و بهبود شيوه زندگي از نظر تغذيه و فعاليت در سنين رشد به منظور افزايش طول قد:

5. تغذيه مناسب جهت رشد استخوان‌ها و رشد بافت عضلاني وساخت هورمون‌هاي مسئول افزايش طول قد به‌خصوص هورمون رشد.

• كودكان و نوجوانان در حال رشد(9تا18 ساله)به روزانه لااقل 1300 ميلي گرم كلسيم نيازمندند واز اين جهت مصرف لااقل 4-3 واحد لبنيات در24 ساعت توصيه می­گردد.
• جهت تأمين روي و ساير املاح و همچنين پروتئين، مصرف انواع مغزها (بخصوص بادام زميني) انواع حبوبات( بخصوص سويا) و جوانه گندم توصيه می­گردد.
• تأمين آهن جهت رشد از منابع حيواني و گياهي نيز الزامي است.
• جهت تأمين پروتئين كافي مصرف انواع گوشت (بخصوص ماهي لااقل در هفته دو نوبت) توصيه می­گردد.
• ماهي علاوه بر تأمين پروتئين منبع خوبي جهت تأمين ويتامين D، روي و ساير املاح و چربي امگا3 نيز می­باشد.

 

در حقيقت تأمين كليه مواد غذائي مورد نياز بدن جهت رشدقد الزامي است و كمبود هر كدام از آن­هابه رشد قد لطمه می­زند ولي مواد فوق مهم­تر می­باشند.

 

5. با خوردن مواد غذائي با كالري بالا و ارزش غذائي پائين نظيرانواع چيپس و پفك،انواع نوشابه و سانديس،شكلات و آب نبات و غيره كه اغلب از قندهاي ساده و چربي­هاي مضر تهيه می­گردند كالري كودك و نوجوان تأمين و سير
    می­گردد و به اين ترتيب مواد غذائي اصلي جهت رشد قد مصرف نمي شود.
   • اگر در دوران رشد، از خوردن مواد شيرين و حاوي کربوهيدرات پرهيز ‌شود، با کاهش ترشح انسولين از غده پانکراس، ميزان ترشح هورمون سوماتوتروپين از اين غده افزايش مي‌يابد. در نتيجه اين هورمون علاوه بر تنظيم ميزان قند خون باعث افزايش طول قد نيز مي‌شود.

5. انجام فعالیت ورزشی مناسب در طول دوران کودکی و نوجوانی، به رشد کامل کودک کمک می­کند.

5. استفاده از حمام آفتاب يا آفتاب درماني جهت تأمين ويتامينD.

ب) بعد از اتمام سنين رشد

در مقطع پس از سنين رشد نيز روش‌هايي جهت افزايش طول قد وجود دارند، ولي اغلب دشوار و غيرمؤثر و يا با نتايج بسيار کم همراه مي‌باشند که عبارتند از:

1. اصلاح عيوب اسکلتي نظير قوز، گودي كمر و كجي ستون فقرات.
2. استفاده از اعمال جراحي که با تکنيک‌هاي خاصي، استخوان ساق بريده و تحت کشش قرار مي‌گيرد و با برداشت از استخوان لگن و پيوند در فاصله ايجاد شده افزايش قد ايجاد خواهد شد.

چگونگي رشد دختران و پسران

در سن 9 سالگي بيشتر پسران از دختران هم‌سن خود بلندترند. در حدود 9 تا 10 سالگي بعضي دختران شروع به قد كشيدن مي‌كنند و همچنين وزن آنها از وزن پسران هم‌سن خود بيشتر مي‌شود و اين حالت تا حدود سن 13 سالگي ادامه مي‌يابد. ولي از سن حدود 13 سالگي بيشتر پسران از بسياري دختران هم‌سن خود بلندتر مي‌شوند و اين رشد همچنان ادامه مي‌يابد.

دختران در 16 سالگي و پسران در 17 سالگي و هردو حداكثر تا نزديك سن 20 سالگي به حداكثر رشد خود مي‌رسند.

خودآزمائي

1- وضعیت وزن کودکی که صدک BMI برحسب سن او مساوی و بزرگتر از صدک 3 و کمتر از صدک 85 است، چگونه است؟

2- در صورتی که کودک نیاز به کاهش وزن داشته باشد، میزان این کاهش وزن باید به چه میزان در ماه باشد؟

3- مواد مغذی مهم در افزایش قد را نام ببرید.